گامی درخشان در مسیر عدالت و ارتقای بهداشت همگانی؛
یک سال تحول در حوزه بهداشت
دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی از ابتدای دولت چهاردهم تا کنون، با همتی بلند و رویکردی عدالتمحور، موفق شد کارنامهای درخشان از خدمترسانی به مردم سراسر استان رقم بزند. این کارنامه فراتر از مجموعهای از آمار و ارقام است و روایتگر هزاران لحظه امید، لبخند و آرامش برای خانوادههاست. از ارتقای تغذیه سالم در دورترین روستاها گرفته تا توسعه زیرساختهای بهداشتی، از توانمندسازی روانشناسان و مشاوران تا گسترش خدمات سلامت مادران و کودکان، هر گام دانشگاه تلاشی در مسیر تحقق عدالت در ارائه خدمات بوده است. این گزارش، مروری تحلیلی بر اقدامات یکساله حوزه بهداشت دانشگاه است، نگاهی به اعداد و ارقامی که هر کدام در دل خود، داستانی از امید، زندگی و پیشرفت دارند.

به گزارش وبدا، دکتر افشین دلشاد، معاون بهداشتی دانشگاه، با ارائه دستاوردهای حوزه بهداشت عنوان کرد: ما باور داریم سلامت یک حق همگانی است و هیچ خانوادهای در هیچ نقطهای از استان نباید به دلیل شرایط اقتصادی یا جغرافیایی از خدمات باکیفیت محروم بماند. خوشبختانه امروز میتوانیم بگوییم دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در عمل به این باور موفق عمل کرده است.
تغذیه، امنیت غذایی و عدالت در سفره خانوادهها
یکی از مهمترین محورهای عدالت درمانی، تأمین تغذیه سالم و رفع مشکلات ناشی از فقر غذایی است. دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی با اجرای برنامههای گسترده در حوزه تغذیه، نشان داد نگاهش فراتر از درمان بیماریهاست و پیشگیری و ریشهکنی عوامل خطر را در اولویت قرار داده است.
دکتر دلشاد در این باره گفت: در قالب برنامه پزشک خانواده روستایی، بیش از ۱۱ هزار و ۷۶۹ خدمت مشاوره تغذیه ارائه شد و نزدیک به ۴۷۶۳ نفر بهطور مستقیم از این خدمات بهرهمند شدند. رشد ۶۴ درصدی نسبت به سال قبل، نشانه اعتماد بیشتر مردم به خدمات دانشگاه است.
وی افزود: وقتی مادری در روستا یاد میگیرد چگونه غذای ساده اما مغذی برای کودک خود آماده کند، ما به عدالت نزدیکتر شدهایم. علم، امید و عدالت در این لحظات معنا پیدا میکنند.
وی افزود: یکی دیگر از اقدامات برجسته، پوشش مکملیاری زنان باردار با ویتامین D بود. طی سال گذشته بیش از ۷۲۱ هزار خدمت مکملیاری ثبت شد و ۹۵۶۵ مادر باردار از آن بهرهمند شدند، رشدی ۴۴ درصدی نسبت به سال قبل. همچنین، ۱۲ هزار و ۸۴ کودک زیر پنج سال مورد حمایت تغذیهای قرار گرفتند و برای بیش از هزار نفر، یارانه ماهانه تغذیه افزایش یافت. بیش از ۴۰۷۶ خدمت مشاوره ورژیمدرمانی نیز به افراد ۱۹ تا ۵۹ سال ارائه شد که ۳۳۹۷ نفر بهطور مستقیم از آن بهرهمند شدند.
این اقدامات نشان میدهد عدالت در سلامت تنها به رساندن دارو محدود نمیشود، بلکه پیشگیری و آموزش، بخشی جداییناپذیر از آن است. دانشگاه با این اقدامات، عدالت غذایی را از اتاقهای بیمارستان به آشپزخانه خانههای روستایی کشانده و آرامش و امنیت غذایی را برای خانوادهها به ارمغان آورده است.
سلامت روان، مرهمی بر زخمهای پنهان جامعه
سلامت روان زیربنای آرامش خانوادهها و پیشرفت جامعه است. دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی با درک این اهمیت، طرحها و برنامههای گستردهای در حوزه سلامت روان و اجتماعی اجرا کرد. برنامههایی که به زندگی و آینده نسلها گره خورده است.
دکتر دلشاد گفت: ۱۹ هزار و ۳۶ والدین دارای کودک دو تا دوازده سال تحت آموزش مهارتهای فرزندپروری قرار گرفتند. این آموزشها به کاهش خشونت خانگی، تقویت روابط خانوادگی و تربیت درست فرزندان کمک کرد. در زمینه پیشگیری از اعتیاد، نیز دانشگاه توانست ۱۳ هزار و ۱۸۰ نفر از گروههای هدف را با همکاری روانشناسان، مدارس و رسانهها تحت آموزش پیشگیرانه قرار دهد.
وی خاطرنشان کرد: یکی از اقدامات کلیدی، جذب شش روانشناس برای طرح پزشک خانواده روستایی بود تا حتی مردم دورافتاده بتوانند از خدمات روانشناسی رایگان بهرهمند شوند. بیش از ۱۲۰ هزار نفر تحت پوشش این خدمات قرار گرفتند.
وی راه اندازی مرکز سراج را از اقدامات زیر ساختی و توسعه ای در این بخش ذکر و عنوان کرد: در مرکز سراج ۱۲۳ ویزیت روانپزشکی، ۲۹۱ جلسه مشاوره روانشناختی و ۱۲۵ مداخله مددکاری اجتماعی رایگان ارائه شد و خانوادههای در معرض بحران، مسیر تازهای برای بازسازی زندگی خود یافتند.
اعزام کاروان سلامت روان به مناطق کمبرخوردار، آموزش مهارتهای زندگی و غربالگری مددجویان کمیته امداد با امضای تفاهمنامه با کمیته امداد امام خمینی(ره) برای انجام غربالگری سلامت روان مددجویان، تلفیقی از حمایت اجتماعی و مراقبتهای بهداشتی از دیگر دستاوردهای این حوزه هستند.
پاسداری از حقوق شاغلان و کیفیت زندگی
سلامت تنها در مطب پزشک معنا پیدا نمیکند. محیطهای کاری نیز بخشی از زندگی روزمرهاند. دانشگاه با همین نگاه، برنامههای گستردهای در حوزه سلامت محیط و کار اجرا کرد.
معاون بهداشتی دانشگاه ارتقای کیفیت آزمایشگاههای بهداشت حرفهای، تجهیز ۵ دستگاه تخصصی در حوزه عوامل فیزیکی محیط کار و افتتاح اولین آزمایشگاه مرکزی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی را از اقدامات توسعه ای این بخش دانست که ظرفیت پایش سلامت محیط کار و خدمات آزمایشگاهی به مردم را به شکل قابل توجهی افزایش داده است. این اقدام امکان نظارت دقیقتر بر محیطهای کاری و پایش عوامل خطرزا را فراهم کرد.
وی عنوان کرد: همچنین، آموزش ۲۴ داوطلب بهگری در صنایع استان، اقدامی نوآورانه بود تا این افراد بهعنوان امدادگران خط مقدم، جان همکاران خود را در حوادث کاری نجات دهند. این طرح مستقیماً بر ۵۰۰ شاغل اثر گذاشت.
وی خاطرنشان کرد:در حوزه آب آشامیدنی، ۳۲ دستگاه آزمایشگاهی در شهرستانها کالیبره شد و آزمایشگاه آب شهرستان مانه راهاندازی شد که باعث کاهش نیاز به ارسال نمونه به مرکز استان و افزایش سرعت اعلام نتایج گردید.
توسعه شبکه و زیرساختها
دکتر دلشاد با بیان اینکه عدالت در دسترسی زمانی محقق میشود که فاصله میان شهر و روستا کاهش یابد. افزود: دانشگاه با افتتاح مراکز خدمات جامع سلامت روستایی در چمنبید (۳۲۵۲ نفر تحت پوشش) و راستقان (۴۳۷۰ نفر تحت پوشش) و خانههای بهداشت در نقاط محروم، امکان دسترسی مردم به خدمات تخصصی را فراهم کرده است.
وی با اشاره به خانه بهداشتهای جدید ادامه داد: این خانه ها شامل بشدره (۶۱۰ نفر)، کلاته یاور (۱۴۶۰ نفر)، جعفرآباد سفلی (۸۴۲ نفر) و حصارچه پایین (۱۸۸۰ نفر) هستند. بسیاری از هزینههای ساخت این مراکز با مشارکت خیرین تأمین شد. مثلاً خانه بهداشت کلاته یاور با اعتبار ۱۵ میلیارد ریال ساخته شد.
معاون بهداشتی دانشگاه بیان کرد: همچنین، اتصال ۸۵ واحد ارائه خدمات بهداشتی به اینترنت پرسرعت، پرونده الکترونیک سلامت را تسریع کرده و امکان ارائه خدمات الکترونیک و مشاوره از راه دور را فراهم کرده است. برآوردها نشان میدهد این اقدام، ۱۷۰ هزار نفر را بهطور مستقیم تحت پوشش قرار داده است.
اجرای پایلوت برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع در بجنورد، از دیگراقدامات توسه این این بخش که مورد اشاره دکتر دلشاد قرار گرفت. افزایش ماندگاری تیم سلامت در مناطق محروم از ۲۶ به ۲۹ درصد و جذب ۹۲ درصدی کارشناسان تغذیه در برنامه پزشک خانواده، نمونهای دیگر از اقدامات عدالتمحور دانشگاه است.
سلامت مادران، کودکان، نوجوانان و سالمندان
در همه مراحل زندگی، هیچ گروه سنی نباید از خدمات بهداشتی محروم باشد. دانشگاه با برنامههای جامع برای مادران، کودکان، نوجوانان و سالمندان، سلامت و کیفیت زندگی را تضمین کرده است.
این مسئول در این باره گفت: در سال گذشته، بیش از ۵ هزار مادر باردار تحت پوشش مراقبتهای دوران بارداری قرار گرفتند، شامل بررسی تغذیه، معاینات بالینی، آموزش بهداشت روان و شیردهی و پوشش ۱۰۰ درصدی واکسیناسیون در مناطق محروم.
وی ادامه داد: غربالگری بینایی و شنوایی بیش از ۷ هزار کودک، ارزیابی رشد و تغذیه ۱۰ هزار کودک زیر پنج سال، واکسیناسیون تکمیلی با پوشش بیش از ۹۵ درصد و آموزش سلامت در مدارس و مراکز جوانان، موجب ارتقای سلامت جسمانی و توانمندی اجتماعی کودکان شد.
دکتر افشین دلشاد عنوان کرد: سیستم پرونده الکترونیک سلامت مادر و کودک، اتصال به اینترنت پرسرعت و بهروزرسانی تجهیزات آزمایشگاهی، کیفیت تشخیص و درمان را به سطح استانداردهای شهری رسانده و فاصله میان شهر و روستا را به حداقل رسانده است.
صیانت از جان مردم با توسعه خدمات پیشگیرانه و درمانی
دکتر دلشاد با اشاره به افتتاح مراکز غربالگری شنوایی در مراکز جامع سلامت، گفت: این اقدام یکی از دستاوردهای مهم سال گذشته بود. در این برنامه بیش از ۹۱۳۷ خدمت ارائه شد که به همان تعداد نوزاد تحت پوشش قرار گرفتند. این اقدام، علاوه بر شناسایی بهموقع مشکلات شنوایی، به معنای سرمایهگذاری زیرساختی در آینده کودکان استان است. دانشگاه با ایجاد این مراکز، گامی عملی در تحقق عدالت سلامت برداشته است.
وی ادامه داد: همچنین با امضای تفاهمنامه دانشگاه علوم پزشکی با خیریه امدادگران عاشورا، بستر تازهای برای غربالگری سرطان کولورکتال فراهم شد.
دکتر دلشاد افزود: در حوزه بیماریهای مشترک انسان و حیوان، بیش از ۱۸۲۸۵ خدمت واکسیناسیون هاری به جمعیت ۶۰۹۵ نفر ارائه شد. در بیماریابی و اجرای نظام مراقبت بیماری تب مالت نیز ۱۴۶۵ خدمت به ۲۹۳ نفر از جمعیت هدف ارائه شد.
وی با اشاره به اینکه سال گذشته، دو واکسن مهم در استان وارد چرخه ایمنی عمومی شد، خاطرنشان کرد: واکسن روتاویروس: تزریق بیش از ۱۰ هزار دوز برای ۵۰۰۰ کودک و واکسن پنوموکوک: تزریق بیش از ۱۹ هزار دوز برای ۹۷۸۸ کودک این دو واکسن بودند.
معاون بهداشتی دانشگاه با تاکید بر اینکه آموزش و ارتقای سلامت مردم، محور توسعه پایدار است، یاداوری کرد: دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در سال گذشته، آموزش و ارتقای سلامت را از چارچوب کلاسهای رسمی فراتر و به دل جامعه برد.
وی گفت:جشنوارههای ملی و مردمی برگزاری جشنواره ملی هنر و سواد سلامت، جشنواره پویش ملی سلامت و جشنواره «ستارههای سلامت» بستری برای پیوند خلاقیت هنری با دانش سلامت فراهم کرد.
پویشهای اجتماعی: «پویش سلامتی رو قدم بزن» و کمپینهای نوروزی «نه به تصادف» به زبان ساده و مردمی، پیامهای پیشگیرانه را به خانهها و خیابانها برد.
وی همچنین به راهاندازی ۱۴ کانون سلامت محله و شناسایی اولویتهای بهداشتی در مناطق مختلف اشاره و اعلام کرد: این اقدام، الگویی نوین برای حکمرانی محلی سلامت است. الگویی که توسعه زیرساختهای اجتماعی سلامت را معنا میبخشد.
دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی با این اقدامات، نشان داد تنها نهاد درمانگر نیست. بلکه نهادی توسعهآفرین است که عدالت درمانی را در معنای واقعی آن پیگیری میکند. از آشپزخانههای روستایی گرفته تا محیطهای کاری و مراکز شهری، عدالت، آموزش، پیشگیری و خدمات باکیفیت، محور اصلی فعالیتهای آن است.
نظر دهید